Kawa – zdrowa czy niezdrowa i w jakich ilościach ją pić?

Kawa – jeden z najpopularniejszych napojów na świecie. Już rano po przebudzeniu filiżanka czarnego wywaru budzi nas do życia, w pracy kawa pobudza do działania, po południu relaksujemy się w kawiarni. Aromat pobudzającego trunku uznawany jest za jeden z najprzyjemniejszych na świecie. Prawie 80% naszej populacji codziennie pije kawę. Z jednej strony chwalimy działanie kawy, z drugiej zaś oskarżamy o wywoływanie schorzeń. Jaka jest prawda? Co powinniśmy wiedzieć na temat tego popularnego napoju?

To kofeina działa pobudzająco

Kofeina jest najważniejszą z substancji znajdujących się w kawie, to dzięki niej czujemy się pobudzeni. W każdej filiżance kawy znajduje się ok. 90-150 mg tej substancji. Kofeina osiąga najwyższy poziom stężenia we krwi w ciągu 30-60 min po wypiciu kawy. Dzięki kofeinie kawa pełni funkcję stymulująca nasz organizm, polepsza pamięć krótkowtrwałą i może nawet chwilowo podwyższyć poziom IQ. Po wypiciu filiżanki odczuwamy przypływ energii, mija senność. Zbyt duża ilość kofeiny w organizmie powoduje nerwowość, rozdrażnienie lub problemy z zaśnięciem.

Zestawienie zawartość kofeiny w kawie:

filiżanka kawy rozpuszczalnej - 95 mg

szklanka czarnej kawy parzonej - 80-120 mg
mała filiżanka espresso - 57 mg

Dla porównania zawartość kofeiny w innych popularnych napojach:

szklanka czarnej herbaty - 65 mg

puszka Mountain Dew - 55 mg

szklanka popularnej herbaty w torebkach - 46 mg

puszka coca-coli - 45 mg
szklanka zielonej herbaty - 31 mg

Pij z umiarem

Kawa pita w zbyt dużych ilościach jest szkodliwa dla zdrowia. Naukowcy zalecają spożywanie do 500 mg kofeiny dziennie, czyli 4 filiżanki kawy. Wiele zależy także od marki i typu kawy. Niektóre typy espresso zawierają znacznie więcej kofeiny niż tradycyjne marki. Zdrowe picie kawy przy niskim ciśnieniu to nie więcej jak 3-4 filiżanki dziennie. Kawa w takiej ilości nie tylko nie jest szkodliwa, ale może mieć wręcz pozytywny wpływ na organizm. Powyżej 1000 mg kofeina staje się trująca.

Kawa pozytywnie wpływa na nasze zdrowie

Kawa pita w rozsądnych ilościach posiada pozytywne właściwości. Dotlenia organizm, przez co ułatwia koncentrację, a także pozytywnie wpływa na krążenie i układ trawienny. Polecana jest więc osobom cierpiącym na nadkwasotę i niedociśnienie tętnicze. Nawet do 50% zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II. Przyśpiesza metabolizm, przez co zwiększa tempo przemiany lipidów i pomaga zapobiegać zmęczeniu mięśni. Zwiększa efektywność środków przeciwbólowych.

Składnikiem kawy decydującym o jej smaku i aromacie są polifenole, bardzo silne antyutleniacze, które neutralizują szkodliwe wolne rodniki tlenowe, zwalniają procesy starzenia, zmniejszają zagrożenie miażdżycą, zawałem serca oraz udarem mózgu. Kawa zmniejsza też ryzyko zachorowania na raka jelita i wątroby.

Najnowsze badania naukowców dowodzą, że kawa obniża ryzyko zachorowań na choroby takie jak:

- marskość wątroby - badań wynika, że wypijana dziennie filiżanka kawy, zmniejsza ryzyko zachorowania na alkoholową marskość wątroby aż o 22%.

- kamica żółciowa - picie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej u mężczyzn. Wypijając cztery filiżanki kawy każdego dnia panowie mają o 45% mniejsze szanse na wystąpienie kamicy żółciowej.

- choroba Parkinsona - badania przeprowadzone we Włoszech na grupie starszych osób wykazały, że szczególnie kobiety pijące kawę w rozsądnych ilościach, wykazują mniejsze ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona.

- próchnica - ostatnie badania stomatologiczne dowodzą, że dzięki zawartości garbników kawa może zapobiegać próchnicy zębów. Kawa, nawet bezkofeinowa, znacznie ogranicza działanie bakterii na uzębienie.

Skutki negatywne spożywania kawy w zbyt dużych ilościach

Badania wykazujące negatywne skutki picia kawy dotyczą przypadków spożywania kawy w zbyt dużych ilościach. Kofeina dostarczana organizmowi w bardzo dużych ilościach może powodować tzw. "zdenerwowanie kofeinowe", objawiające się nerwowością, niepokojem, rozdrażnieniem. Ten składnik kawy może utrudnić zasypianie lub wręcz powodować bezsenność.

Z badań wynika, że kawa wypłukuje wapń z organizmu, jednak w niewielkim stopniu. Wystarczy wlać odrobinę mleka do kawy, by niwelować ten proces. Kolejnym minusem kawy mogą być przebarwienia na zębach i ich żółknięcie. Codzienne picie „małej czarnej” na czczo może powodować wrzody żołądka.

Kobiety w ciąży i karmiące piersią także są przestrzegane przed piciem kawy, choć nie ma naukowych dowodów, iż kofeina spożywana w małej ilości może zaszkodzić dziecku. Spożycie dużej ilości kawy przez kobietę w ciąży może zwiększać prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu, może wpłynąć także na wielkość płodu. W związku z tym zalecane jest, by kobiety w tym stanie piły maksymalnie dwie filiżanki kawy dziennie. Osoby, u których występuje podwyższone ciśnienie krwi, choroby serca, wysoki poziom cholesterolu, zaburzenia psychiczne, także powinny ograniczyć spożycie kawy.

Jaka kawa najlepsza dla naszego zdrowia?

Warto zwrócić uwagę na jakość spożywanej kawy i sposób jej przygotowania, gdyż ma to wpływ na jej dobroczynny wpływ. Kawa prosto z ekspresu posiadającego filtr jest najzdrowsza, gdyż jest oczyszczona ze szkodliwych substancji. Najbardziej drażniąca dla naszego żołądka jest kawa parzona, tzw. „fusiasta”, lepiej wypić popularną kawę rozpuszczalną. Warto dodawać mleko do kawy, nie tylko napój będzie smaczniejszy, ale i zdrowszy.

Ciekawostki o kawie

1. Rocznie produkuje się około 6,7 miliona ton kawy
2. Największym światowym producentem kawy jest Brazylia (1/3 światowego rynku).
3. Najbardziej wyjątkowa i najdroższa jest kawa luwak (kopi luwak). Kilogram kosztuje 3–4 tys. zł. Ziarna wydobywa się z odchodów indonezyjskiego łaskuna muzanga, który zjada tylko najlepsze owoce kawy.